ඩොපමයින් යනු ස්නායු සම්ප්‍රේෂකයකි. මොළයේ ස්නායු සෛල අතර සංඥා සම්ප්රේෂණය කිරීම සඳහා උදව් වන ඩොපමයින් බොහෝ විට රසායනික පණිවිඩකරුවෙකු ලෙස හැඳින්වේ. එය ශරීරයේ සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරන අතර අපගේ මධ්යම ස්නායු පද්ධතියට සෘජු බලපෑමක් ඇති කරයි.
ලක්ෂණ
ඩොපමයින් බොහෝ විට “සතුටු රසායනය” ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර, ඩොපමයින් ඇත්තෙන්ම සතුටක් ඇති නොකරන බැවින් මෙය වැරදි නාමයකි. කෙසේ වෙතත්, එය යම් යම් හැසිරීම් වලට සතුට පිළිබඳ සංවේදනයන් සම්බන්ධ කිරීමෙන් සතුට පිළිබඳ හැඟීම් ශක්තිමත් කරයි.
- ශරීරයේ ඩොපමයින් වල කාර්යභාරය
ඩොපමයින් ශරීරය තුළ බොහෝ ස්නායු, සංජානන සහ චර්යාත්මක ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි සෘජු බලපෑමක් ඇති කරයි,
චලනය
ශක්තිමත් කිරීම සහ විපාකය
සිතුවිලි සහ හැඟීම්
උද්දීපනය
ඇතැම් හෝමෝන සහ ග්‍රන්ථි නියාමනය කිරීම
ඩොපමයින් අප සිතන ආකාරය සහ චලනය වන ආකාරය සිට අප මතක තබා ගන්නා ආකාරය සහ හැසිරීම දක්වා සෑම දෙයකටම බලපායි. අපි හැමෝම ඩොපමයින් වෙනස් ලෙස අත්විඳින අතර ඩොපමයින් මට්ටම්වල අසමතුලිතතාවයක් හඳුනා ගැනීම දුෂ්කර විය හැකි නමුත් එය අපගේ සෞඛ්‍යයට සහ මානසික සෞඛ්‍යයට කෙලින්ම බලපෑම් කළ හැකිය.
ඩොපමයින් ප්‍රමාණය අඩු හෝ වැඩි ප්‍රමාණයක් බොහෝ ගැටලු ඇති කළ හැක. ඩොපමයින් ඌනතාවය සමඟ, ඔබට ඕනෑම රෝග ලක්ෂණ ගණනාවක් අත්විඳිය හැකිය, එනම්:
සමතුලිතතාවය නැතිවීම
බර වෙනස් වීම
මාංශ පේශි කැක්කුම
අඩු ශක්තිය
කාංසාව
මනෝභාවය වෙනස් වේ
අඩු ලිංගික ආශාව
මලබද්ධය
වෙව්ලීම
නිදාගැනීමේ අපහසුතාව
මායාවන්
ඉහළ මට්ටමේ dopamine ඔබේ සාන්ද්‍රණය, ඔබේ ශක්තිය, ඔබේ ලිංගික ආශාව සහ ඔබේ අවධානය යොමු කිරීමේ හැකියාව වැඩි කළ හැකි අතර, එය තරඟකාරී, ආක්‍රමණශීලී හැසිරීම් වලට තුඩු දිය හැකි අතර කාංසාව, නිදාගැනීමේ අපහසුතාව සහ ආතතිය ඇතුළු රෝග ලක්ෂණ ඇති කරයි.
සෞඛ්ය හා මානසික සෞඛ්ය ආබාධ
ඔබට ඩොපමයින් ආබාධයක් ඇති විට, ඔබේ මතකය, අවධානය සහ ගැටළු විසඳීමේ හැකියාවන් සම්බන්ධ ස්නායු සංජානන ක්‍රියාකාරකම්වල අඩුවීමක් ඔබට අත්විඳිය හැක.
මනෝභාවය නියාමනය කිරීමට උපකාරී වන ස්නායු සම්ප්‍රේෂක සෙරොටොනින් මෙන්, ඩොපමයින් බොහෝ මානසික රෝග සඳහා සම්බන්ධ වේ. අසාමාන්‍ය ලෙස ක්‍රියා කරන ඩොපමයින් ප්‍රතිග්‍රාහක සමහර සෞඛ්ය සහ මානසික සෞඛ්ය ආබාධ සඳහා භූමිකාවක් ඉටු කරයි.
පාකින්සන් රෝගය
ඩොපමයින් මට්ටම අඩුවීම පාකින්සන් රෝගය වැනි ඇතැම් ස්නායු විකෘතිතා රෝග වලදී සිදු විය හැකි අතර එහිදී ඩොපමයින් නිපදවීමට සහ මුදා හැරීමට වගකිව යුතු ස්නායු සෛල මිය යයි
අවධානය ඌනතා ආබාධය (ADHD)
අධ්‍යයනවලින් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ ADHD ඇති අය තුළ ඩොපමයින් බාධා පවතින අතර එය නොසැලකිලිමත්කමේ සහ ආවේගශීලී වීමේ රෝග ලක්ෂණ සමඟ සහසම්බන්ධ වන බවයි. ADHD සහිත පුද්ගලයින්ට විපාක සහ අභිප්‍රේරණ හිඟයන් අත්විඳිය හැකි අතර, වෙනස් වන විපාක තත්වයන්ට අනුවර්තනය වීමට ඔවුන්ගේ හැසිරීම වෙනස් කිරීමට ඔවුන්ට නොහැකි වේ.
භින්නෝන්මාදය
භින්නෝන්මාදය මොළයේ ඩොපමයින් ප්‍රතිග්‍රාහකවල වෙනස්කම් මෙන්ම ඩොපමයින් සංඥා මාර්ග සමඟ සම්බන්ධ වේ.
ප්‍රති-සයිකෝටික ඖෂධ ඇත්තෙන්ම ඩොපමයින් ප්‍රතිවිරෝධකයක් ලෙස ක්‍රියා කළ හැකි අතර, භින්නෝන්මාදයෙන් පෙළෙන සමහර රෝගීන්ට උපකාර කරයි.
ප්රධාන මානසික අවපීඩනය (MDD)
MDD යනු වඩාත් සුලභ මානසික සෞඛ්ය ආබාධවලින් එකක් වන අතර ඩොපමයින් ඌනතාවය ඇනෙඩෝනියාවට, සතුට දැනීමට ඇති නොහැකියාවට හේතු විය හැක, එය බොහෝ විට MDD හි රෝග ලක්ෂණයකි.
\”ඩොපමයින් ක්‍රියාකාරිත්වය අඩුවීම ආතතියෙන් පසුව සහ ඇතැම් මානසික අවපීඩන ආබාධවලදී සිදුවිය හැක\” ඩොපමයින් පරිවෘත්තීය හා සංඥා කිරීමේ කාර්යක්ෂමතාව අඩුවීම වැනි රෝග ලක්ෂණ සහ රෝග ලක්ෂණ ඇති කළ හැක:
ශක්තිය නැතිවීම
ආහාර රුචිය අඩු වීම
මේද සහ/හෝ පැණිරස ආහාර සඳහා තෘෂ්ණාව
විවිධ ක්‍රියාකාරකම් සඳහා ඇති ආශාව අඩු වීම සහ විනෝද වීම
ලිබිඩෝ හි වෙනස්කම්
එ රෝගීන්ට විෂාදනාශක ඖෂධ සමඟ ප්‍රතිකාර කළ හැකි අතර, එමඟින් එහි ප්‍රතිග්‍රාහක ස්ථානවල පවතින ඩොපමයින් වල බලපෑම දිගු කළ හැකි අතර, මේ ආකාරයෙන්, එවැනි සලකුණු සහ රෝග ලක්ෂණ අඩු කිරීම සඳහා ඩොපමයින්-මැදිහත් වූ බලපෑම් වැඩි කරයි.
ඔබ ඩොපමයින් අසමතුලිතතාවයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශාරීරික හෝ මානසික සෞඛ්ය ආබාධයකින් පෙළෙන්නේ නම්, ප්‍රතිකාරය ආබාධය මත රඳා පවතී. ඔබ යම් රෝග ලක්ෂණ වලින් පෙළෙන්නේ නම්, ඊළඟ හොඳම පියවර තීරණය කිරීම සඳහා ඔබේ ජීවන රටාව, ආහාර සහ වෛද්ය ඉතිහාසය පිළිබඳව ඔබේ වෛද්යවරයා සමඟ කතා කිරීමට ඔබට අවශ්ය වනු ඇත.
ඩොපමයින් මට්ටම් සමතුලිත කිරීමට ස්වභාවික ක්‍රම
ඩොපමයින් මට්ටම මොළයේ සිදුවන බැවින් ඒවා නිරීක්ෂණය කිරීම අපහසුය, නමුත් ඖෂධ නොමැතිව ඔබේ ඩොපමයින් මට්ටම සමතුලිත කිරීමට ක්‍රම තිබේ. ඔබේ ඩොපමයින් මට්ටම සමතුලිත කිරීමට හොඳම ක්‍රමය නම් සෞඛ්ය සම්පන්න පුරුදු කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමයි.
ඔබ ලිංගිකත්වය, තාක්‍ෂණය, හෝ සූදුව වැනි ඩොපමයින් නිපදවන ඇතැම් ක්‍රියාකාරකම්වල නියැලෙන්නේ නම්, ඔබට හිතාමතාම විවේක ගැනීමට අවශ්ය වනු ඇත, නමුත් ඔබට අවධානය යොමු කිරීමේ ගැටලුවක් තිබේ නම්, පෙළඹවීමක් නොමැති බව හෝ වෙහෙසට පත් වේ නම්, ඔබට අවශ්ය වනු ඇත. ඔබේ ඩොපමයින් නිෂ්පාදනය වැඩි කරන්න.
පෝෂ්‍යදායී ආහාර පරිභෝජනය කරන්න
\”සමහර ආහාරවල ඇති පෝෂ්‍ය පදාර්ථ මොළයට ගමන් කරන අතර ඩොපමයින් නිෂ්පාදනයට දායක වේ\”පලතුරු සහ එළවළු, විශේෂයෙන් කෙසෙල් ආහාරයට ගැනීමෙන් ඩොපමයින් නිෂ්පාදනය වැඩි කළ හැකිය.
මස්, මාළු, බෝංචි සහ ශාක පදනම් වූ ප්‍රෝටීන් ඇතුළු ප්‍රෝටීන් නිර්දේශ කරන අතර සැමන්, උම්බලකඩ, බෙල්ලන්, බිම් හණ ඇට, චියා බීජ සහ walnuts වැනි ඔමේගා-3 මේද අම්ල වලින් පොහොසත් ආහාර ද නිර්දේශ කරයි.
නිතිපතා ව්‍යායාම කරන්න
කෙටි ඇවිදීම, යෝග අභ්‍යාස කිරීම, නැටීම හෝ නිවසේ ව්‍යායාම කිරීම සෞඛ්ය සම්පන්න ඩොපමයින් මට්ටම් නිපදවීමට උපකාරී වේ. ව්‍යායාම කිරීම නින්ද පුරුදු වැඩි දියුණු කරයි, එය සමතුලිත ඩොපමයින් මට්ටම් සඳහාද සහාය වේ.
\”ඔබ සතුටට පත්වන කුඩා දෙයක් කිරීම සහ එම ක්‍රියාව සාධනයකට හෝ ඔබ දකින අපූරු දෙයකට හිතාමතාම සම්බන්ධ වන්නගෙවත්තේ මල් දැකීම, ඔබේ ප්‍රියතම ගීතයට සවන් දීම, මෙය ඩොපමයින් නිෂ්පාදනය වැඩි කරනු ඇත,
ඔබ ඔබේ ඩොපමයින් මට්ටම් ගැන සැලකිලිමත් වන්නේ නම්, ඔබේ ප වෛද්‍යවරයාට කතා කරන්න. ඩොපමයින් ශරීරයේ සහ මොළයේ එතරම් වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරන බැවින්, අසමතුලිතතාවය විසඳීම වැදගත් වේ. බොහෝ අය අසමතුලිත ඩොපමයින් මට්ටම් අත්විඳින බව දැන ගන්න, නමුත් මේවා පහසුවෙන් සකස් කළ හැකිය.
